Żuławy mają bardzo skomplikowany system melioracji, te wszystkie rowy, kanały, zastawy i przepusty. Niełatwo go zrozumieć, a jeszcze trudniej prześledzić jego historię. Weźmy na przykład Kanał Jagielloński zbudowany pod koniec XV wieku, a więc bardzo stary. Ciekawe jest jaki był główny powód jego budowy, Która musiała być w XV wieku bardzo trudna i kosztowna
.
Powodem tym mógł być fakt, że rzeka Elbląg była początkowo tylko małą płytką rzeczułką i nie zapewniała portowi w Elblągu dostępu do morza. Nie wiadomo dokładnie kiedy ją poszerzono i pogłębiono oraz wykopano tor wodny umożliwiający statkom morskim wpływanie na rzekę z pominięciem pełnej płycizn Zatoki Elbląskiej, ale raczej nie było to w XV wieku. Technologia była wtedy chyba na zbyt niskim poziomie. Rzeka Elbląg wypływa z jeziora Druzno do Zalewu Wiślanego ale jej nurt jest tak słaby, że przy długotrwałym północnym wietrze jego kierunek się odwraca. Nie mogła więc ona być głęboka, więc być może żeby umożliwić wpływanie do Elbląga dużym morskim statkom od strony Nogatu zbudowano Kanał, który dzisiaj nazywamy Jagiellońskim.
Innym powodem budowy tego Kanału mogła być konieczność
zapewnienia Elblągowi dobrej komunikacji z resztą Państwa Zakonnego w okresie
letnim. Droga wodna była chyba jedynym rozsądnym rozwiązaniem, bo tereny były
tam podmokłe, pełne mniejszych i większych rzeczek, a nie sądzę żeby w XV wieku
było tam dużo mostów. Wskazówką odnośnie warunków podróżowania w tamtym terenie
może być fakt, że Krzyżacy organizowali swoje krucjaty na Prusów – tak zwane
„rejzy” – wyłącznie zimą, gdy mróz skuwał wszystko lodem.
Niezależnie od powodów powstania Kanału Jagiellońskiego
bardzo interesujący i chyba mocno skomplikowany był sposób połączenia kanału z
Nogatem.
Wiadomo, że zanim Nogat został skanalizowany poziom wody w tej rzece zmieniał się, w XVII i na początku XVIII wieku wlot Kanału zabezpieczony był śluzą, wiem bo jej pozostałości oglądałem w miejscowości Bielnik. Nie wiadomo jednak w jaki sposób radzili sobie ze zmianami poziomu Nogatu ludzie w XV wieku.
Całe Żuławy Wiślane powstawały stopniowo, na tej mapie z początku XIX wieku można zobaczyć Wisłę przed wykonaniem przekopu.
Na tej z kolei wykonanej w 1804 roku widać w zbliżeniu deltę,, przez którą Wisła uchodziła do Zalewu Wiślanego.
Przekop Wisły otworzono w 1895 roku, a budując go zmodernizowano wały przeciwpowodziowe i zbudowano śluzy oraz wrota przeciwpowodziowe w Przegalinie, Gdańskiej Głowie i Białej Górze.
Po wykonaniu przekopu nie ma już delty Wisły tylko żyzne
pola.
