Nysa - stolica księstwa

Księstwo nyskie to nie tylko jedno z większych obszarowo ale również najdłużej istniejące księstwo na Śląsku. Początkowo niewielkie, szybko się rozrastało dzięki zapobiegliwości władających nim biskupów wrocławskich. W XVII wieku obejmowało już około 60 miejscowości takich jak np. Grodków, Paczków, Otmuchów, Głuchołazy, Zlate Hory, Jesionik, Bruntal. Stolicą księstwa była Nysa.

Ze względu na dużą liczbę kościołów i postawioną w 1701 roku  ma wzór rzymskiej - fontannę trytona – miasto otrzymało tytuł Śląskiego Rzymu. Od XVI wieku mieli tu swoją stałą siedzibę biskupi wrocławscy, którzy właściwie od XIII wieku byli władcami Księstwa Nyskiego, nieprzerwanie aż do 1810 roku – sekularyzacji dóbr kościelnych. Dzięki wpływom kolejnych biskupów miasto uzyskało wiele przywilejów i praw, dynamicznie się rozwijało. Było ośrodkiem edukacji – od początku XV wieku funkcjonowała tam szkoła parafialna – zbudowali tam swoje klasztory franciszkanie, kapucyni,  bożogrobcy, jezuici, dominikanie i werbiści.  Mimo wielu zniszczeń po wkroczeniu Armii Czerwonej (nie chodzi tu o zniszczenia wojenne, bo Niemcy wycofali się bez walki) część zabudowy się zachowała inne budynki odtworzono.

Duże wrażenie robi Budynek Wagi Miejskiej z 1604 roku, który był dwa razy burzony, raz podczas wojen napoleońskich, a później w 1945 roku. Był symbolem nyskiego handlu. Odbudowany, a niedawno pieczołowicie odrestaurowany jest teraz piękną wizytówką miasta.

 

Niedawno odbudowano również wieżę ratuszową i cały czas remontowane i odtwarzane są kamieniczki.

Przetrwała słynna fontanna trytona oraz Piękna Studnia, unikalny zabytek i arcydzieło barokowego kowalstwa.

Bazylika pod oryginalnym wezwaniem. św. Jakuba Apostoła i św. Agnieszki, Dziewicy i Męczennicy w nazywana jest przez mieszkańców katedrą zapewne ze względu na swoje rozmiary. Kościół był niszczony, odbudowywany i przebudowywany tak wiele razy, że trudno byłoby dzisiaj określić wiek poszczególnych jego elementów. Charakterystyczne są jego wyjątkowo smukłe kolumny podtrzymujące sklepienie. Wolnostojąca dzwonnica, która miała być trzykrotnie wyższa niż obecnie nigdy nie została ukończona z powodu niestabilnego gruntu.

W dobrym stanie zachował się kościół i klasztor bożogrobców, kiedyś za pruskich czasów w kościele produkowano mydło, a w klasztorze był szpital, dzisiaj są tam szkoły kościelne.

Pałac biskupi był bardzo długo budowany, a właściwie długie były przerwy w jego budowie, pierwsza spowodowana była śmiercią fundatora, druga wojną 30-letnią, która wyludniła miasto i księstwo. Tak minął cały XVII wiek na jego „budowaniu” i wkrótce po zakończeniu budowy i oddaniu pałacu do użytkowania został on przejęty przez władze pruskie, więc żaden biskup się nim długo nie nacieszył.

Przy pałacu stoi pojezuicki kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP.

Kościół ewangelicki Jezusa Chrystusa, który przeszedł w ręce luteranów w XIX wieku. W XIV wieku był jeszcze kaplicą szpitala Świętej Barbary, w XVI został odbudowany po pożarze jako kościół Świętej Barbary i powiększony, a w drugiej połowie XVIII wieku władali nim franciszkanie.

Ten klasycystyczny budynek z 1865 roku to Dom Macierzysty Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety, bo to właśnie 4 mieszkanki Nysy założyły w XIX wieku Zgromadzenie Elżbietanek funkcjonujące dzisiaj w całej Polsce, a także w Niemczech, Szwecji, Norwegii i we Włoszech.

Zamek w Głogówku

Część zamku jest już wyremontowana, niewielka bo cały zamek jest przecież ogromny, a budżet 5 tysięcznego miasteczka pewnie niewielki. Nawet więc przy pozyskiwaniu dotacji remont może trochę potrwać. Ten śląski zamek jest w Polsce znany z tego, że podczas najazdu szwedzkiego znalazł w nim schronienie król Jan Kazimierz, zdradzony przez polskich magnatów.

Głogówek poniósł już wydatki podczas remontu ratusza, który jest bardzo okazały, aż nieproporcjonalnie duży jak na tak małe miasteczko, więc zapewne powstał w czasach gdy mieszkańców było więcej.

W miasteczku przetrwało sporo XVIII i XIX wiecznych kamieniczek, które są zadbane i nieźle się prezentują.

Budowlą o najdłuższej historii sięgającej XIV wieku jest gotycka kolegiata. Jej polichromie i późniejszy barokowy wystrój spowodował, że nazywana jest Perłą Ziemi Opolskiej.

Również w XIV wieku, a więc jeszcze za panowania Piastów opolskich osiedlili się w Głogówku franciszkanie. Ciekawostką jest zbudowany w XVII wewnątrz ich kościoła domek loretański.